Rocznica triumfu pod Kircholmem. Polska dominacja w Inflantach
27 września 1605 pod Kircholmem, obecnie Salaspils na Łotwie, wojska polsko-litewskie rozgromiły kilkukrotnie liczniejszych Szwedów i zapewniły Rzeczpospolitej Obojga Narodów dominację nad Bałtykiem.
Bitwa pod Kircholmem to jeden z największych triumfów polskiego oręża. Szwedzi dążyli do sojuszu z Moskwą przeciwko Polsce. Skandynawowie grupowali się w Estonii skąd przygotowywali uderzenie na północne rubieże polsko-litewskiego państwa. Polska dążyła zaś do utrzymania swojej pozycji w Inflantach. Kluczową rolę w tym konflikcie odgrywało panowanie w Rydze.
Szwecja była finansowana przez cara Borysa Godunowa, który widział zagrożenie ze strony rodzącej się potęgi Rzeczpospolitej. Rzucała się w oczy dysproporcja wojsk. Wróg był w dużej przewadze. Armia polsko-litewska pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza liczyła zaledwie 3440 piechoty i jazdy wraz z kilkoma działami. Szwedzi byli trzykrotnie liczniejsi dysponując 11 tyś. armią.
Chodkiewicz stacjonował nad Dźwiną. Husarią dowodził por. Wincenty Woyna, a wolontarzami – rotmistrz Sapiecha. Polacy pozorowali ucieczkę, wciągając Szwedów w pułapkę. Po silnych salwach artylerii i piechoty na zdezorientowanego wroga uderzyła husaria. Na polu walki poległ Anders Lannartsson – wódz Szwedów. Wróg stracił 70 proc. żołnierzy – poległo ponad 8 tyś Szwedów. W ręce polskie dostał się cały obóz pod Rygą.
„Tamże na placu książę Luneburski, Linderson i wiele innych znacznych rotmistrzów gardła swe położyło. Ostatek z pogromu za Dźwiną uciekających bito w Kurlandyi, bito w Mlgrafii, bito po innych stronach: kilkuset do tego więźniów, chorągwi 60, a działek polnych 11 jest wzięto. Tak i potężne upadają wojska, tak giną ci, którzy przeciwko Bogu i sprawiedliwości, przeciwko panom swym bronie podnoszą” – podsumował hetman Chodkiewicz w liście do króla Zygmunta III Wazy.
Papież Paweł V napisał z kolei do Chodkiewicza „Okazałeś się być najchwalebniejszym i najmędrszym wodzem”, a listy gratulacyjne przesłali też król Angli, sułtan Trucji i szach Persji. Bitwa została uznana za jedno z największych zwycięstw taktycznych w historii wojskowości. Wiktoria kircholmska pozwoliła Polakom utrzymać się w Inflantach na kilkanaście lat. Jednak potem rozgożała kolejna wojna ze Szwedami o panowanie nad Bałtykiem.
Ilustracja: Michał Stachowicz „Jan Karol Chodkiewicz pod Kircholmem”
