Tureckie ministerstwo obrony narodowej poinformowało o rozpoczętych pracach na rzecz pozyskania samolotów F-16V od Stanów Zjednoczonych.
Sprawa ewentualnego zakupu budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony w amerykańskiej debacie publicznej bardzo dosadnie wybrzmiewa kwestia niezadowolenia z tureckiej polityki wobec Syrii, bliższych związków z Moskwą oraz zarzutów wskazujących na nierespektowanie wartości demokratycznych. Z drugiej strony, Turcja z racji swojego geostrategicznego usytuowania odgrywa kluczową rolę w architekturze bezpieczeństwa w rejonie Morza Czarnego oraz Śródziemnomorskiego. Fakt ten będzie determinować starania USA, które będą starały się mimo wszystko utrzymać tego ważnego gracza po swojej stronie. Nie ulega wątpliwości, ze lewar polityki zbrojeniowej jest jednym z „atrakcyjniejszych” instrumentów dyplomatycznych USA.
Turecki minister obrony Hulusi Akar, 23 października przekazał opinii publicznej, że „Rozpoczęły się prace techniczne nad dostawą F-16. Monitorujemy ten proces. Wzmocnienie Turcji oznacza również wzmocnienie obrony NATO[1]. Kwestia szczegółów kontraktu została na razie owiana tajemnicą. Na początku października agencja Reuters poinformowała że Turcja zwróciła się do Stanów Zjednoczonych z prośbą o zakup 40 myśliwców F-16V produkcji Lockheed Martin i prawie 80 zestawów modernizacyjnych dla znajdujących się już na stanie tureckich sił powietrznych samolotów F-16[2]. W tym samym czasie prezydent Erdogan stwierdził, że Stany Zjednoczone zaproponowały Turcji sprzedaż myśliwców F-16 w zamian za jej inwestycje w program F-35, z którego Ankara została usunięta po zakupie systemów obrony przeciwrakietowej S-400 od Federacji Rosyjskiej[3]. W ramach pierwszych transz kontraktu Ankara wpłaciła blisko 1,4 mld dolarów.
Turecko-amerykańskie negocjacje
Rzecznik Departament Stanu USA Ned Price zapytany o szczegóły potencjalnego kontraktu stwierdził jedynie, że „Stany Zjednoczone nie złożyły żadnych ofert finansowania tureckiego zamówienia na F-16″. Zapytany dalej czy jest możliwe, aby pieniądze, które wcześniej zostały przelane przez Ankarę na zakup F-35 został wykorzystane w ramach kontraktu na zakup F-16, odpowiedział „Departament Obrony nadal jest zaangażowany w mechanizm rozwiązywania sporów z Turcją w sprawie F-35, ale nie zamierzam przesądzać o wyniku”[4].
Warto przypomnieć, że obecne negocjacje Turcji w sprawie zakupu samolotów F-16 są wynikiem niezrealizowanej umowy na zakup ponad 100 myśliwców F-35. Stany Zjednoczone usunęły Turcję z programu w 2019 roku po tym, jak nabyła ona rosyjskie systemy obrony przeciwrakietowej S-400 wbrew zaleceniom USA oraz Sojuszu Północnoatlantyckiego. Strona amerykańska w owym czasie dała jasno do zrozumienia, że F-35 nie mogą koegzystować z rosyjskimi platformami, które z pewnością będą wykorzystywane w celach wywiadowczych do poznawania zaawansowanych możliwości samolotów piątej generacji.
Pomimo licznych amerykańskich obaw co do działań Turcji na arenie międzynarodowej należy przypuszczać, że ów kontrakt na zakup samolotów F-16 zostanie tym razem zrealizowany. Turcja z racji swojego geostrategicznego położenia odgrywa kluczową rolę w euroatlantyckiej architekturze bezpieczeństwa. Wyłamanie się Turcji i potencjalne dalsze zacieśnianie relacji z Federacją Rosyjską, generowałoby daleko idące konsekwencję w geostrategicznych kalkulacjach, szczególnie wzdłuż wschodniej flanki NATO. Czynnik rosyjski może być wykorzystywany przez Ankarę w relacjach z Waszyngtonem w celu uzyskania jak najkorzystniejszych warunków finansowych potencjalnego kontraktu. Tym bardziej, że strona rosyjska w ostatnim czasie miała proponować zakup rosyjskich podzespołów do przyszłego tureckiego myśliwca TF-X, który według wstępnych planów ma być gotowy do użytku w latach 2025 lub 2026 roku[5].
[1] Turkey Begins Procedure To Acquire F-16 Fighter Jets From US – Defence Minister https://independent.ng/turkey-begins-procedure-to-acquire-f-16-fighter-jets-from-us-defence-minister/
[2]Turkey asks U.S. to buy 40 F-16 jets to upgrade Air Force -sources,https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-seeks-40-f-16-jets-upgrade-air-force-sources-2021-10-07/
[4] U.S. says it made no financing offers to Turkey on F-16 jets, https://www.reuters.com/world/middle-east/us-says-did-not-make-any-financing-offers-turkey-f-16-jets-2021-10-18/
[5] Russia, Turkey holding consultations on creating TF-X fifth-generation fighter, https://tass.com/defense/1330083.
