Republika Francuska jest militarną potęgą na skalę światową, a jej obecność w praktycznie każdym regionie świata świadczy o dalekosiężnych planach oraz długofalowej polityce zagranicznej.
Aktualnie jest to prawie 20 tys. żołnierzy w ramach oficjalnej aktywności oraz stale utrzymywana infrastruktura wojskowa w Ameryce Południowej, Afryce, Australii i Oceanii, Europie i na Bliskim Wschodzie. Ponadto regularnie angażowana jest marynarka wojenna w toku misji morskich czy też ćwiczeń w regionie Indo-Pacyfiku. Francja posiada wszelkie narzędzia, aby mieć znaczny wpływ na globalne bezpieczeństwo i kreować środowisko geopolityczne, które będzie sprzyjać osiąganiu celów.
Strategiczne rozlokowanie wojsk
Wojska Republiki Francuskiej realizujące misje zagraniczne mają różną charakterystykę w zależności od rodzaju zadań i środowiska, w którym operują. Przede wszystkim należy wyróżnić Wojska Rozmieszczone Republiki Francuskiej na które składają się Wysunięte Wojska Obrony Terytorium, nieprzerwanie stacjonujące na francuskich terytoriach zależnych oraz Wysunięte Wojska Stałej Obecności za granicą, operujące w wybranych państwach na mocy umów bilateralnych.
Zadaniem Wojsk Rozmieszczonych Republiki Francuskiej jest nadzorowanie wyznaczonego stałego rejonu odpowiedzialności obrona terytorium i interesów Francji oraz Europy, reakcja w przypadku zagrożeń militarnych, zapobieganie i zarządzanie wszelkimi kryzysami oraz zapewnianie regionalnej współpracy w zakresie bezpieczeństwa. Zostały one rozlokowane w strefach uznawanych za strategiczne dla Francji. Każdy z oddziałów jest w stałej gotowości do samodzielnego przeprowadzenia operacji, nie tylko w rejonach odpowiedzialności, ale również poza nimi. Ponadto obszar działalności sił stałej obecności jest zorganizowany wokół określonych „teatrów” wojennych lub operacyjnych (fr. théâtre) — Karaibów, Pacyfiku oraz Oceanu Indyjskiego, co umożliwia zawężenie pola operacyjnego oraz skupienie się na kwestiach bezpieczeństwa i obrony wybranego terytorium. Ponadto, Republika Francuska bierze udział w operacjach specjalnych na zagranicznym terytorium, misjach Organizacji Narodów Zjednoczonych, misjach Unii Europejskiej, misjach NATO oraz misjach morskich.
Na lądzie i na morzu
W ramach transnarodowego zaangażowania wojska francuskie stacjonują na całym globie. Na Antylach znajduje się m.in. pułk piechoty morskiej, baza marynarki wojennej oraz baza sił powietrznych, wspierane przez 1000 żołnierzy. Siły francuskie stacjonujące w Dżibuti w liczbie 1450 wojskowych są rozmieszczone w bazie marynarki wojennej, bazie lotniczej oraz ośrodkach szkolenia. W Gabonie żołnierze są obecni od 1960 roku, a teraz operują w batalionie piechoty morskiej oraz jednostce lotniczej. Gujana Francuska to region stacjonowania dla ponad 2000 osób, które zapewniają suwerenność państwa, integralność terytorialność, utrzymanie bezpieczeństwa w regionie Karaibów oraz ochronę Gujańskiego Centrum Kosmicznego. Nowa Kaledonia przyjmuje blisko 1500 francuskich żołnierzy należących do pułku piechoty morskiej Pacyfiku–Nowej Kaledonii, marynarki wojennej, sił powietrznych oraz realizujących działania w ramach forum współpracy QUAD. Na Polinezji Francuskiej operuje ok. 900 żołnierzy wojska lądowego, marynarki wojennej i sił powietrznych, których zadaniem jest zapewnienie ciągłości misji. Są oni stale wspierani przez 300 rezerwistów, rekrutowanych głównie spośród mieszkańców Polinezji. Kolejny region to Reunion i Majotta, gdzie służy 1 600 żołnierzy i ponad 300 pracowników cywilnych, a kluczowe znaczenie ma baza Paoli w Plaine-des-Cafres w Reunion oraz baza marynarki wojennej w Port-des-Galets. W Afryce Zachodniej głównymi przyczółkami Francji pozostają Senegal oraz Wybrzeże Kości Słoniowej, gdzie obecnych jest kolejno 350 oraz 950 rekrutów. Kolejną bardzo ważną bilateralną kooperacją, która pozwala utrzymać wzmacniać globalną pozycję Francji, jest obecność 650 żołnierzy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Dodatkowo stale prowadzone są misje morskie, gdzie należy wyróżnić takie regiony zainteresowania jak Zatoka Gwinejska i wybrzeże Afryki Zachodniej, patrolowanie Morza Śródziemnomorskiego, Zatoki Perskiej oraz Morza Arabskiego, a także przemierzanie trasy od Morza Śródziemnego, przez Ocean Indyjski, Zatokę Bengalskie, Morze Południowochińskiego, aż do Morza Żółtego. Oprócz powyższych, Paryż realizuje swoją politykę zaangażowania militarnego w ramach operacji Chammal, Barkhane, Daman, a także misjach NATO, ONZ oraz Unii Europejskiej.
Dwutorowa polityka Francji
Ukazanie międzynarodowego potencjału Republiki Francuskiej na podstawie jej militarnej aktywności pozwala szerzej spojrzeć na aktualne kierunki zainteresowań, cele i potencjalne plany rozwoju jej polityki zagranicznej. Utrzymywanie znacznych sił z dala od swojego terytorium jest ściśle związane z budowaniem systemu bezpieczeństwa narodowego, a także z tworzeniem planów strategicznej obrony w oparciu o wojska rozmieszczone globalnie i realizujące konkretne zadania, które są ściśle zależne od sytuacji w regionie. Oznacza to potrzebę regularnego koordynowania realizowanych misji w ujęciu międzynarodowym, co powinno umożliwić posiadanie spójnej wizji rozwoju wszystkich wojsk francuskich oraz doraźne weryfikowanie potrzeb.
Republika Francuska prowadzi dwutorową politykę w ramach zagranicznych misji wojskowych. Po pierwsze, realizuje interesy poprzez utrzymanie wpływów w strategicznych dla niej regionach. Co więcej, poszukuje możliwości intensyfikacji swojej obecności, jak choćby poprzez uczestnictwo w ćwiczeniach na Indo-Pacyfiku. Po drugie, nadzoruje i inwestuje w dotychczas prowadzone operacje, które wymagają ciągłego zarządzania i weryfikowania pojawiających się szans i wyzwań. W związku z tym Republika Francuska narzuca sobie odpowiedzialność zarówno za bezpieczeństwo swoje, jak i innych terytoriów, na których jest obecna. W takim ujęciu jest to atut, który pozwala weryfikować zagrożenia zanim dotrą do państwa, ale jednocześnie obowiązek bezustannej kontroli i natychmiastowego reagowania.
Kluczowy region – Polinezja Francuska
Współcześnie środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego jest skoncentrowane na Indo-Pacyfiku, dlatego też region Polinezji Francuskiej jest kluczowym punktem na strategicznej mapie Republiki Francuskiej. Zwiększona chińska aktywność w regionie oraz działania mające na celu ekonomiczne uzależnienie m.in. wysp Fidżi, Cook oraz Tonga w ramach inicjatywy Nowego Jedwabnego Szlaku, są jednym z głównych argumentów dla zwiększenia francuskich inwestycji gospodarczo-militarnych w regionie Indo-Pacyfiku. Stopniowy wzrost zależności ekonomicznej może w przyszłości przełożyć się na chińskie inwestycje wojskowe, co w bezpośredni sposób wpłynie na bezpieczeństwo m.in. Australii, Nowej Zelandii czy Francji. Warto również podkreślić rolę misji szkoleniowej JEANNE D’ARC 2021, która wpisuje się we francuską strategię obronną na Indo-Pacyfiku. Ma ona potwierdzić zainteresowanie Francji tą strefą poprzez wzmocnioną obecność i zintensyfikowaną współpracę bilateralną oraz regionalną, a także udowodnić, że państwo jest znaczącym graczem militarnym. W czasie trwania misji, francuska marynarka wojenna bierze udział w ćwiczeniach z siłami morskimi krajów partnerskich w regionie, tj. Australią, Indiami i Japonia, a także USA. Dla Francji jest to także okazja do udowodnienia, iż stale bierze udział w globalnej rywalizacji o wpływy.
Powyższe opracowanie jest częścią obecnie prowadzonych badań dotyczących międzynarodowego zaangażowania wojsk Republiki Francuskiej przez Instytut Nowej Europy (ine.org.pl). W czerwcu planowana jest publikacja raportu na ten temat.
Autor jest Dyrektorem Programu Bezpieczeństwa Europejskiego w Instytucie Nowej Europy. Specjalizuje się w tematyce zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem geopolitycznej pozycji Republiki Francuskiej i Federacji Rosyjskiej.
Fot. Marine nationale/Twitter
