Systemy S-400 dla Białorusi?

Autor: Patryk Reśkiewicz
Podziel się tym wpisem:

Na przestrzeni ostatnich tygodni w białoruskiej debacie coraz głośniej wybrzmiewają doniesienia o potencjalnym zakupie systemów przeciwrakietowych i przeciwlotniczych S-400 „Triumf”.

Białoruś od lat lobbuje na rzecz zakupu systemów S-400 od Federacji Rosyjskiej. Ta jednak konsekwentnie odrzucała zapytania powołując się na brak mocy produkcyjnych zakładów zbrojeniowych i wynikających z tego opóźnień w ramach przezbrojenia własnych komponentów obrony powietrznej. Obecnie, na skutek napięć wzdłuż wschodnich granic NATO, projekt ten ze względów geostrategicznych zyskuje na znaczeniu i może skłonić Federację Rosyjską do nadania rozpoczętym negocjacjom zdecydowanie większej dynamiki. Ewentualne pozyskanie systemów S-400 przez Białoruś zmieniłoby w sposób zasadniczy perspektywę wyzwań i zagrożeń militarnych na wschodnich rubieżach Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Sygnały Mińska

Podczas sierpniowej konferencji prasowej, prezydent Białorusi poinformował, że prowadzone są zaawansowane rozmowy ze stroną rosyjską w sprawie zakupu systemów S-400. Jak stwierdził Alaksandr Łukaszenka: „Prowadzimy rozmowy z Rosją w celu uzyskania systemów S-400 dla Białorusi. Poproszono prezydenta Rosji Władimira Putina, aby pozwolił nam kupić je po cenie hurtowej, na kredyt”1. Sierpniowa deklaracja prezydenta Białorusi była już kolejnym sygnałem, świadczącym o zaawansowanym stadium negocjacji, mających na celu finalizacje umowy zakupu owych przeciwrakietowych i przeciwlotniczych platform od strony rosyjskiej. Wcześniej, wraz z początkiem 2021 roku, dowódca wojsk obrony przeciwlotniczej generał-major Igor Gołuba poinformował że białoruskie wojsko jest w trakcie wstępnych rozmów, dotyczących potencjalnego zakupu S-4002. Dużo więcej konkretów padło podczas wrześniowej konferencji, gdy Alaksandr Łukaszenka oznajmił, iż w najbliższym czasie na Białoruś trafi najnowocześniejszy sprzęt rosyjski. W przekonaniu prezydenta Białorusi będą to m.in. nowe myśliwce, śmigłowce oraz platformy obrony powietrznej (prawdopodobnie systemy S-400)3.

Wielką niewiadomą wydaję się być jednak aspekt ekonomiczny. Ze względu na ograniczenia budżetowe Białoruś nie jest w stanie na rynkowych warunkach pozyskać systemów S-4004. Sam Alaksandr Łukaszenka w swoich wystąpieniach podkreśla, że oferta zakupu tych systemów uzbrojenia będzie możliwa tylko w momencie uzyskania kredytu od Federacji Rosyjskiej. W kuluarach dodatkowo pojawiają się liczne wątki, sugerujące także możliwość zakupienia używanych systemów S-400 lub rozliczenia części transakcji w ramach barteru5.

Centrum szkolenia lotnictwa bojowego i obrony powietrznej

Z końcem sierpnia ministerstwo obrony narodowej Białorusi poinformowało, że do Grodna przybyły oddziały rosyjskich wojsk rakietowych w celu utworzenia wspólnego centrum szkolenia lotnictwa bojowego i obrony powietrznej6. Wydarzenie to było efektem porozumień zawartych przez Siergieja Szojgu i Wiktara Chrenina w marcu 2021 roku. Białoruskie Ministerstwo Obrony poinformowało, że wspólne centrum sił powietrznych i obrony powietrznej będzie odpowiedzialne za szkolenia załóg samolotów wielozadaniowych oraz obsługi w zakresie nowoczesnych systemów obrony powietrznej. Dodatkowo, aktywa wchodzące w skład wspólnego centrum szkolenia lotnictwa bojowego i obrony powietrznej będą wykorzystywane do wspólnych misji bojowych.

Utworzenie białorusko-rosyjskiego centrum szkolenia sił powietrznych i wojsk obrony powietrznej w Grodnie jest kolejnym etapem zwiastującym stałą obecność sił Federacji Rosyjskiej na terytorium Białorusi7. Z początkiem września w bazie w Baranowiczach pojawiły się pierwsze rosyjskie SU-30SM8, natomiast w ramach naziemnego komponentu obrony powietrznej pojawiły się systemy S-300. W tym kontekście na nowo wybrzmiewa kwestia dyslokowania na terytorium Białorusi systemów S-400. Te według wstępnych informacji miały się już pojawić w bazie w Baranowiczach – informację tę jednak zdementowano. Należy jednak przypuszczać, że w niedalekiej przyszłości owe platformy mogą zostać ulokowane na terytorium Białorusi w ramach stałej obecności wojsk rosyjskich.

Dyslokowanie systemów S-400 „Triumf” na Białorusi i ich integracja z systemami obrony powietrznej ulokowanymi w obwodzie kaliningradzkim umożliwi Federacji Rosyjskiej wykreowanie kompleksowego, wielowarstwowego środowiska antydostępowego A2/AD w domenie powietrznej. Zasięg systemów sprawia, że aktywa lotnicze operujące w przestrzeni powietrznej państw bałtyckich oraz części przestrzeni powietrznej Polski oraz Ukrainy będą zagrożone i pozbawione swobody operacji.

Autor jest doktorantem Szkoły Doktorskiej Wojskowej Akademii Technicznej. W swojej działalności naukowej skupia się na zagadnieniach związanych z współczesną architekturą bezpieczeństwa na wschodniej flance NATO.

Przypisy:

[1] Belarus interested in deliveries of Russian S-400 air defense systems, says Lukashenko, https://tass.com/defense/1324125

[2] Армия выполнит любую задачу для сохранения территориальной целостности страны – Голуб, www.belta.by/society/view/armija-vypolnit-ljubuju-zadachu-dlja-sohranenija-territorialnoj-tselostnosti-strany-golub-424021-2021/

[3] Россия поставит Беларуси десятки самолетов, вертолетов, средства ПВО, возможно и С-400, www.belta.by/president/view/rossija-postavit-belarusi-desjatki-samoletov-vertoletov-sredstva-pvo-vozmozhno-i-s-400-457853-2021

[4] Cena zakupu pojedynczego zestawu S-400 to kwota ok. 700-800 mln $. Dokładnie tyle ile wynosi roczny budżet MON Białorusi.

[5]W ramach barteru Białoruś mogłaby dostarczyć w zamian inne produkty wojskowe, na przykład podwozia Mińskiej Fabryki Traktorów Kołowych dla rosyjskich mobilnych systemów rakietowych. А. Алесин, Ради комплексов С-400 Минск может на десятилетия влезть в долги перед Россией, https://naviny.online/article/20210206/1612588261-radi-kompleksov-s-400-minsk-mozhet-na-desyatiletiya-vlezt-v-dolgi-pered.

[6] О реализации мероприятий по созданию учебно-боевого центра совместной подготовки ВВС и войск ПВО, www.mil.by/ru/news/139059/.

[7] Obecnie w ramach dwustronnej współpracy na terytorium Białorusi ulokowane są dwie bazy wojskowe Federacji Rosyjskiej. Mowa tutaj o 43. węźle łączności w Wilejce oraz stacji radiolokacyjnej Wołga w Baranowiczach. Są to jednak jedynie obiekty „techniczne”, nie posiadającego istotnego potencjału militarnego.

[8] Союзное государство берет на прицел самолеты НАТО, https://www.ng.ru/armies/2021-08-29/1_8237_aircrafts.html

Skip to content