Autor: dr Tomasz Sińczak

Kartka z kalendarza. 17 IX 260 – Makrian II i Kwietus – uzurpatorami na Wschodzie

Podziel się tym wpisem:

III stulecie zwane też czasem rzymskim okresem przejściowym jest jednym z najciekawszych okresów w historii Cesarstwa. Bez wątpienia był to czas pełen bardzo ciekawych przemian w życiu Imperium. Sporo miejsca nauka poświęca zmianom klimatycznym z tego okresu i tym samym migracjom ludów napierających na granice Cesarstwa. Gwałtownie zmieniało się otoczenie Rzymian. W Europie ludy Germanów osiągały coraz to wyższy poziom organizacji społecznej i coraz silniej napierały na limes mieszając się z nadciągającymi ze stepu kolejnymi falami nomadów. Natomiast na Bliskim Wschodzie trwała konsolidacja wielkiego irańskiego imperium orgaznizowana przez ostatnią przedislamską dynastię Iranu – Sasanidów, którzy próbowali stworzyć potężniejsze od Partów państwo. Choć, jeszcze XIX wieczne, poglądy o rzekomym wielkim i scentralizowanym imperium powinny już trafić do historii historiografii to jednak warto zauważyć, że wcześni Sasanidzi z uporem starali się zjednoczyć kulturowo bliskie Iranowi ludy co powodowało, że znajdowali się na linii kolizji z Rzymem. W jednej z wielkich łupieżczych wypraw Szapura I (240-271) do niewoli trafił cesarz Walerian. Wschód Cesarstwa targany ciągłymi niepokojami stanął w ogniu i stał się areną walk o władzę.

Upadek Waleriana

Przeciwko plądrującym wschodnie prowincje wojskom irańskim wyruszył wraz z armią cesarz Walerian (253 – 260). Po wielkiej klęsce Rzymian pod Edessą władca dostał się do niewoli Szapura. Cesarz przeszedł do historii jako niewolnik Szapura, którego wielki król królów używał jako podnóżka do wsiadania na konia, a po śmierci kazał go obedrzeć ze skóry i wypchanego Waleriana kazał, wedle legendy, wystawić w królewskim pałacu.

Kartka z kalendarza. 15 IX 668 – Śmierć Konstansa II (641 – 668)

Chaos

W tym czasie dynastia Waleriana skupiona była na próbach utrzymania jedności Cesarstwa, które atakowane przez wrogów zewnętrznych, przeżywało kryzys wewnętrzny. 17 IX 260 roku wojsko na Wschodzie obwołało władcami Makriana II zwanego Makrianem Młodszym i jego brata Kwietusa. Obaj byli żołnierzami służącymi podczas walk z Szapurem. Zaraz po okrzyknięciu ich władcami Wschodu z werwą zabrali się do pracy i zaczęli od zwalczania wojsk sasanidzkich i rozmaitych rabusiów plądrujących Wschód. Szybko przejęli kontrolę nad Egiptem celem kontroli nad zbożem, które karmiło stolicę. Jesienią 261 roku ruszyli na zachód celem uchwycenia władzy, ale zostali rozbici przez jednego z dowódców Galiena.

Skip to content