Klasztor na Jasnej Górze od wieków jest jednym z najważniejszych symboli polskości i niezachwianej wiary w sens oporu przeciwko wrogom zewnętrznym. Przez wiele lat pielęgnowano tradycję pamięci o bohaterskim oporze przeciwko wojskom szwedzkim podczas Potopu. Cudowny obraz Matki Bożej przyciągał wielu pielgrzymów z całej Rzeczpospolitej. W XVIII stuleciu klasztor znów stał się siedliskiem oporu przeciwko obcym. Umocnieni w twierdzy konfederaci barscy przez prawie dwa lata stawiali opór wojskom rosyjskim i siłom wiernym królowi Poniatowskiemu. Od 10 września 1770 roku do 18 sierpnia 1772 roku Jasna Góra była bazą konfederacką. Klasztor wszedł pod kontrolę konfederatów dzięki sprytnej akcji Kazimierza Pułaskiego i Michała Walewskiego. Mimo wielu zaciętych ataków na pozycje konfederatów wrogom nie udało się zdobyć klasztoru. Decyzja o poddaniu Jasnej Góry została podjęte wobec braku możliwości prowadzenia dalszych działań wojenny przez stronę niepodległościową, i w szerszej perspektywie, wobec świadomości konfederatów o fiasku całego ruchu konfederackiego.
Walki o Jasną Górę
Pułaski i Walewski mieli do dyspozycji siły szacowane na prawie trzystu konnych i siedmiuset piechurów. Na polskich dowódców czyhały wojska rosyjskie dowodzone przez Iwana Drewicza. Rosjanin do ataku na klasztor przygotował siły dwukrotnie większe. Nie był jednak w stanie trwale kontrolować całego rejonu w okolicy Częstochowy, ponieważ na to miał zbyt małe siły. Pułaski walczył z Drewiczem bardzo dynamicznie. Często wyprowadzał kontrataki i sam brał udział w walkach. Właściwe oblężenie trwało między 31 grudnia 1770 roku a 14 stycznia 1771. Mimo zaciętych ataków Drewicz nie mógł zdobyć konfederackiego bastionu. Niezłomna postawa Pułaskiego sprawiła, że wśród wielu Polaków i obcokrajowców cieszył się opinią znakomitego żołnierza i wybitnego patrioty. Klasztor skapitulował dopiero 18 sierpnia 1772 roku.
Kartka z kalendarza. 15 VIII 1941 – Getto w Kownie
Finał
Wraz z upadkiem Jasnej Góry, i klęską całej konfederacji, jej uczestnicy musieli szukać szczęścia poza Polską. Wobec nacisków rosyjskiej dyplomacji żaden z krajów kontynetu nie chciał przyjąć u siebie niezłomnego generała. Wreszcie Pułaski zdecydował się na potajemny wyjazd do Francji. Generał rozpoczął swoją emigracyjną epopeję, która miała go zaprowadzić aż na pola bitewne amerykańskiej wojny o niepodległość.
