Pływający terminal LNG na chorwackiej wyspie Krk został uruchomiony 1 stycznia 2021 roku. Jeden z najbardziej ambitnych projektów energetycznych w tej części Europy i jeden z najważniejszych projektów logistycznych w koncepcji Trójmorza doszedł tym samym do etapu realizacji.
Budowa terminalu o łącznej wartości 233,6 mln euro (z czego część sfinansowała Unia Europejska) miała status strategicznego interesu Republiki Chorwacji.
O potencjałach terminalu i planach jego rozwoju rozmawialiśmy z inż. Hrvoje Krhenem, dyrektorem spółki LNG Hrvatska, która zarządza terminalem w imieniu państwa chorwackiego.
Goran Andrijanić: Po pewnym opóźnieniu LNG terminal na Krku zaczął funkcjonować pierwszego dnia 2021 roku. Mówi się o nim od kilku lat jako o jednej z najważniejszych inwestycji energetycznych, zarówno w kontekście Chorwacji, jak i Inicjatywy Trójmorza. Jaki był powód opóźnienia i czy wiele z tym straciliśmy?
Hrvoje Krhen: Decyzja o budowie LNG terminalu była opóźniana przede wszystkim w celu określenia realnego zainteresowania rynku jego możliwościami. Zgodnie z uwarunkowaniami rynkowymi zdefiniowano koncepcję technologiczną terminalu, zamknięto konstrukcje finansową projektu i przystąpiono do jego realizacji. Uważam, że na jego odroczeniu niewiele straciliśmy i powinniśmy przede wszystkim skupić się na jego przyszłości i maksymalizacji jego wielkiego potencjału.
G.A.: Jakie są Państwa doświadczenia w ciągu pierwszych kilku miesięcy działania terminalu? Czy oczekiwania zostały spełnione?
H.K.: W ciągu kilku miesięcy, kiedy terminal LNG jest eksploatowany komercyjnie oraz podczas jego uruchamiania w grudniu 2020 r., stanęliśmy przed wieloma wyzwaniami, które z powodzeniem zrealizowaliśmy i które dały nam ogromne doświadczenie. W tym okresie nie tylko sprostaliśmy wszystkim wyzwaniom, ale przeładowaliśmy, zmagazynowaliśmy, zgazowaliśmy i przetransportowaliśmy LNG z dwóch statkach transportowych, w bezpieczny sposób.
G.A.: O LNG jako paliwie alternatywnym wciąż wiadomo niewiele. Jakie są jego przewagi w porównaniu z innymi modelami energii i paliwami?
H.K.: LNG jako paliwo, w przeciwieństwie do LPG, ma tę zaletę, że ma większą ilość energii w tej samej objętości. Ponadto pojazdy i statki wykorzystujące LNG jako paliwo w porównaniu z pojazdami i statkami wykorzystującymi konwencjonalne paliwa kopalne mają znacznie mniejszy wpływ na biosferę ze względu na niższą emisję szkodliwych gazów. Dodatkowo, z handlowego punktu widzenia, przy takim samym przebiegu w dzisiejszym i spodziewanym przedziale cenowym, LNG jako paliwo jest finansowo korzystniejsze niż wszystkie inne paliwa.
G.A.: Jak określiłby Pan energetyczne znaczenie terminalu, zarówno w wymiarze handlowym, jak i strategicznym, przede wszystkim dla Chorwacji, a potem dla obszaru Europy Środkowej, czyli dla krajów Trójmorza?
H.K.: Terminal LNG dla Chorwacji, a tym samym i dla rynków krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, stanowi nową i konkurencyjną drogę dostaw gazu ziemnego. Rozpoczęcie prac z pewnością wpłynie na konkurencyjność cen gazu i płynność rynku gazu ziemnego nie tylko w Chorwacji, ale także w krajach sąsiednich. Realizacja tego projektu z pewnością zmienia pozycję Chorwacji na energetycznej mapie Europy, a waga tego projektu została doceniona przez Komisję Europejską, ponieważ projekt jest współfinansowany dotacjami ze środków unijnych w wysokości 101,4 mln euro. Terminal LNG ma wymiar geopolityczny i strategiczny w ramach wzmacniania europejskiego rynku energii i zwiększania bezpieczeństwa dostaw gazu do krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej.
G.A.: Niektórzy analitycy podkreślają, że obecna przepustowość terminalu wciąż nie jest na tyle duża, aby być czynnikiem mogącym poważnie zmienić dostawy energii w tej części Europy. Zgadza się Pan z tym? W jakim stopniu widzi Pan możliwość ewentualnego zwiększenia przepustowości terminalu?
H.K.: Wzrost przepustowości terminalu zależy przede wszystkim od rynkowego zainteresowania jego obecnych i przyszłych najemców. Obecna przepustowość w pełni zaspokaja potrzeby Chorwacji na gaz ziemny i jest w nim wystarczająca ilość miejsca na określone zapotrzebowanie na gaz ziemny sąsiednich krajów.
G.A.: Duży nacisk położono na fakt, że w kontekście Inicjatywy Trójmorza LNG terminal na Krku ma szczególne znaczenie dla połączenia Adriatyku z Bałtykiem, czyli korytarza energetycznego z terminalem w Świnoujściu. Jak widzi to Pan jako dyrektor LNG Hrvatska i ile zrobiono do tej pory w realizacji tego połączeniu?
H.K.: Nasz terminal wraz z terminalami na Litwie i w Polsce na pewno stanowi nowy punkt w korytarzu Północ-Południe służący dywersyfikacji dostaw gazu. Tym samym zwiększa się energetyczna konkurencja w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej biorąc pod uwagę, że Chorwacja jest połączona z resztą Europy systemem gazociągów przez dwa punkty połączeń międzysystemowych: ze Słowenią i z Węgrami.
G.A.: Jak Pan, jako ekspert ds. energetyki, postrzega strategiczną pozycję energetyczną krajów Trójmorza, ich potencjał i konkurencyjność?
H.K.: Obszar państw Trójmorza z pewnością ma znaczący potencjał wzrostu. Historycznie i przestrzennie region ten, oprócz potencjału krajowego wydobycia gazu ziemnego, był zawsze uzależniony od dostaw gazu ziemnego z Rosji. Budowa terminalu na Bałtyku i Adriatyku wraz z rozwojem infrastruktury transportowej w kierunku Północ-Południe z pewnością przyczyni się do pełnego otwarcia rynku i stworzy warunki do rozwoju gospodarczego.
G.A.: Jakie są główne plany i wizje LNG Hrvatska dla terminalu na Krku w nadchodzącym okresie?
H.K.: Podstawową działalnością terminalu jest przyjmowanie, magazynowanie i zgazowanie LNG oraz przesyłanie go do sieci transportowej Republiki Chorwacji. Dalszy rozwój terminalu umożliwi również przeładunek LNG na statki i cysterny. W planie zagospodarowania jest również nowe miejsce na dostawy, które będą przeznaczone na potrzeby transportu morskiego, drogowego i kolejowego.
