Kartka z kalendarza. 4 IX 1939 – Bitwa pod Rajskiem
Tragiczna bitwa pod Rajskiem była jedną z najkrwawszych bitew pierwszego etapu wojny na południu Polski. Przeszła do historii również ze względu na wysokie straty polskich jednostek, które mimo aktywnego reagowania na działania Niemców, nie mogły skutecznie zniszczyć siedziby niemieckiej dywizji i zmienić swojego położenia. Ostatecznie Polacy zmuszeni przez Niemców do wycofania się na północ próbowali forsować rzekę pod ostrzałem nieprzyjaciela, co wielu żołnierzom przyniosło śmierć nie tylko od niemieckich kul, ale również na skutek utonięcia w odmętach rzeki.
Droga do Rajska i morderczy ostrzał
Polskie jednostki dowodzone przez majora Piotra Rybę: żołnierze z 16 pułku piechoty, 6 pułku artylerii lekkiej, oraz 12 i 20 pułku piechoty. Po ewakuacji z pozycji nadgranicznych, która miała miejsce 2 września jednostki Armii Kraków wycofywały się na wschód. Rano 3 września wojsko zatrzymało się w rejonie małopolskiej miejscowości Międzyrzecze. Polacy skorzystali z cienia i schronienia jaki dawał las. Po kilku godzinach zaobserwowali ich prący na wschód Niemcy z 5 Dywizji Pancernej. Wehrmacht nie mogąc dokładnie zlokalizować pozycji poszczególnych jednostek polskich zasypał las gradem ognia artyleryjskiego. Polacy przeczekali do zmierzchu. Po 22 Ryba zarządził wymarsz i po przebyciu Wisły sprawnie przesunął swoich ludzi w kierunku trakcji kolejowej leżącej na linii Oświęcim – Czechowice. Po jej przejściu jego ludzie znaleźli się nad ranem przy wsi Rajsko w której stacjonował niemiecki sztab 5 Dywizji Pancernej.
Kartka z kalendarza. 1/3 IX 1939 – Bitwa graniczna
Walka we wsi
Po godzinie 4 rano Polacy zaatakowali folwark we wsi w którym stacjonował niemiecki sztab. Niemcy bronili się zawzięcie ostrzeliwujące Polaków z borni maszynowej. Ludzie majora Ryby nie pozostawali dłużni i obrzucali posterunki niemieckie granatami. Zaskoczeni Niemcy wezwali posiłki. Wojsko Polskie zaczęło więc odwrót. Polacy natrafili na wezbrany nurt rzeki Soły. Poziom wody był podniesiony ponieważ śluzy na rzece podniesiono by utrudnić marsz Niemców. Pod ogniem niemieckim Polacy próbowali się przebijać w kierunku pozycji innych jednostek Armii Kraków. Zginęło ponad osiemdziesięciu żołnierzy polskich. Kilkunastu utopiło się podczas przeprawy.
Kartka z kalendarza. 3 IX 1939 – Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom
